Zorgvisie

ZORGBELEID in Basisschool De Kameleon

1. Het zorgcontinuüm

Basisschool de Kameleon gebruikt het zorgcontinuüm om het beleid op leerlingenbegeleiding vorm te geven. We evolueerden door de jaren heen naar een beleid waarbij alle leerlingen het onderwijs en de zorg krijgen die ze nodig hebben. We denken daarbij aan onze leerlingen uit verschillende kansengroepen en onze toenemende groep van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, maar ook aan de toenemende groep van sterke, zelfstandige leerlingen die extra uitdagingen nodig hebben.  Maatregelen op schoolniveau en op klasniveau worden daarbij ingezet.

Hieronder een beknopt overzicht van de verschillende aandachtspunten die onze school legt in elke fase van het zorgcontinuüm.

Kinderen kunnen gebruik maken van hulpmiddelen indien nodig; hoofdtelefoon,  abc schema’s, beertjes van Meichenbaum (deze willen we in de nabije toekomst vervangen door eigen afbeeldingen van onze Kameleon!), time-timer, gebruik maken van de tussenklas

In de klas stimuleren we het gebruik van hedendaagse media,  internet en digibord

De zorgcoördinator volgt de leerlingen met noden mee op. (zie Communicatie)  De zorgcoördinator geeft tips en advies om krachtige leeromgeving te verhogen in de klas.

We werken op school met het digitaal kind-volgsysteem ‘Ikklik/Iomniwise’, een leerlingdossier met administratieve en pedagogische gegevens (schoolse resultaten, zorgnoden, observatiegegevens, werkhouding, taakaanpak, sociaal-emotionele ontwikkeling, overzichten MDO- gesprekken, genomen acties, verslagen van oudergesprekken, verslagen van onderzoeken en begeleiding door externen en zorgplan, rapport, en LVS gegevens)

We organiseren overgangsgesprekken tussen leerkrachten op het einde van het schooljaar om zo de belangrijkste afspraken en aandachtspunten van elke leerling over te dragen. (zie communicatie)

De spel en speelmogelijkheden op de speelplaats worden georganiseerd o.l.v. werkgroep speelplaats a. d. h. v. visueel doorschuifsysteem.

We volgen het welbevinden van de leerlingen op d.m.v. een genormeerde bevraging/ online vragenlijst van onderwijsinspectie van de Vlaamse overheid.

We werken met ‘Het Kameleonpalet’ rond welbevinden, sociale vaardigheden en afspraken. Kinderen staan in de kijker en kunnen in schoolverband hun talenten tonen. Bij kleuters is er ook de methode van Cas en Lisa rond sociale vaardigheden. 

Afspraken en gedragsregels worden ook visueel voorgesteld op de speelplaats. We werken met een time-out procedure indien kinderen even moeten afstand nemen van de situatie en met een ABC schema rond gedrag.

We organiseren een doorschuif dag op het einde van het schooljaar om zo duidelijkheid te brengen in het klasgebeuren van volgend schooljaar. 

Al onze leeruitstappen volgen een leerlijn; sportdag van de Herkse verenigingen, activiteiten in Domein Kiewit, bezoek aan de omgeving, fietstocht, paddenoverzet van Natuurpunt, natuurklassen, sportklassen, avonturenklassen, zeeklassen. Kinderen kunnen hier in groeien. 

De leerlingen worden bevraagd en gehoord over onderwerpen die hun school aanbelangen in een leerlingenraad 

We zetten in op ouderbetrokkenheid door ouders te informeren via brief of mail, ouders kunnen participeren in de  ouderraad. 

Ouders van onze jongste kleuters krijgen de mogelijkheid om samen met de juf elke ochtend hun kindje te onthalen aan de klas.

We organiseren in elke klas een infoavond bij het begin van het schooljaar, voor de overstap naar het eerste leerjaar en voor de overstap naar het S.O.

We organiseren een individueel oudercontact per rapportperiode. 

1.2 Verhoogde zorg (fase 1) 

In fase 1 blijven alle acties van fase 0 van kracht. We zetten verder in op meer individuele verhoogde zorg voor kinderen met een specifieke onderwijsbehoefte.

We organiseren een zorgoverleg tussen klasleerkracht en zorgcoördinator voor deze leerlingen in Fase 1 (met concreet geformuleerde onderwijs- en ondersteuningsbehoeften). (zie Communicatie)

De klasleerkrachten gebruiken individuele hulpmiddelen voor algemene werking in de klas zoals meer tijd voorzien voor opdrachten, minder opdrachten afwerken binnen dezelfde tijd,…

De individuele hulpmiddelen voor cognitieve ontwikkeling (vroegere STICORDI – nu redelijke aanpassingen) staan per leerling in een zorgplan in het digitaal dossier. 

De klasleerkrachten gebruiken voor leerlingen individuele hulpmiddelen voor de sociaal-emotionele ontwikkeling een hoofdtelefoon, elastiek aan de bank, individueel verduidelijking van schema’s, uitstappen, veranderingen, visualiseren van wat er van de leerling verwacht wordt (picto’s op de bank), time timer, rustige hoek speelplaats met toegangspasje

Individuele kinderen kunnen ook gebruik maken van hulpmiddelen voor de motorische ontwikkeling: gebruik van hulpmiddelen zoals aangepaste bank, loep,…, vrijstellen of vervangen van sportactiviteiten.

In de Kameleon voorzien we ook extra ondersteuning van een ondersteunende/remediërende leerkracht (uit het zorgteam) om aan de onderwijsbehoeften van een leerling tegemoet te komen. Dit zowel op kleuterniveau als op niveau lager onderwijs. In het KVS van elk kind wordt de remediëring 3 keer per schooljaar genoteerd aan de hand van doelen, en geëvalueerd in een IHP

De wijze van ondersteuning is wisselend en afhankelijk van de onderwijsbehoeften van elk kind. (zie ook document 3: Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften in dit hoofdstuk)

In het lager werken we zelfs met klasoverschrijdende remediërings groepjes, dit kan zijn voor wiskunde of taal maar ook voor WO of planning. Soms is er teamteaching door 2 leerkrachten, om zo directer in te spelen op de noden van bepaalde kinderen. 

SES leerkrachten worden ingezet om specifieke kinderen die aan deze voorwaarden voldoen extra te ondersteunen.

Ook Anderstalige Nieuwkomers krijgen extra ondersteuning. Deze kinderen volgen een extra taalaanbod bovenop of gedeeltelijk ter vervanging van het gewone programma. Overleg tussen de leerkrachten zorgt voor een goede opvolging. 

We bieden ook differentiatie naar boven aan; enkel korte instructie daarna zelfstandig werk (basisoefeningen kunnen wegvallen) Daarnaast hebben we ook verrijkingsmateriaal zoals vb. sterk rekenwerk, sterk WO werk.

Ook bij kleuters is er extra remediërend of verruimend aanbod. Speciale aandacht gaat ook naar de kleuters van de derde kleuterklas. De werkgroep ‘Overgang naar het eerste leerjaar’ geeft hier mee vorm aan. Zo werken we op een gestructureerde manier via testing, overleg en remediëring of uitdaging aan de overstap naar het eerste leerjaar. 

We vinden het belangrijk dat ook ouders van deze verhoogde zorg in de klas op de hoogte zijn. Daarom worden ouders hierover ingelicht aan de hand van een uitgewerkt stickersysteem in de agenda (lager onderwijs) (bijvoorbeeld ‘Uw kind nam deel aan de remediëring spelling’) en op de verschillende infomomenten zoals oudercontacten, MDO’s, … (kleuter en lager)

1.3 Uitbreiding van zorg (fase 2) 

We organiseren een MDO als formeel overleg met uitgebreide analyse van noden en zorgvragen van de leerling; hulpvraag formuleren en afspraken vastleggen in een zorgplan. Hieruit volgen adviezen om de leerkansen te verhogen in fase 2. Het CLB met expertise neemt begeleidende rol in het handelingsgericht diagnostisch traject met de leerling 

We voeren dan ook een doorgedreven vorm van curriculumdifferentiatie (gemeenschappelijk curriculum) met redelijke aanpassingen en noteren dit in het zorgplan van de individuele leerling. 

Ook werken we samen met het ondersteuningsnetwerk Midden Limburg, toekomstig Leersteunnetwerk Limburg.  Indien nodig krijgen onze leerlingen ON vanuit verschillende scholen buitengewoon onderwijs uit de buurt. 

Er zijn verschillende extra maatregelen op sociaal emotioneel vlak mogelijk op onze school: intensievere opvolging van de speelplaatsregels, individuele time-out procedure, ON vanuit het ondersteuningsnetwerk…

Tot slot werken we in deze fase nauw samen met verschillende hulpverleners (kine, logo, ergo, psycholoog, psychiater, OCMW, jeugdrechtbank,…) Zij krijgen indien nodig een plaats op school om met leerlingen (buiten de lestijd) individueel te werken. Overleg met klasleerkracht is zo, ook steeds een meerwaarde. We betrekken hen bij overleg en de zorgcoördinator behoudt nauw contact (wekelijks informeel overleg, via mail of telefoon) om de kinderen langs deze weg ook op te volgen. 

In deze fase hebben we ook extra aandacht voor zittenblijven, vervroegde overstap naar 1 B met aangepaste leerstof (zoals de Vlotjes toetsen of redelijke aanpassingen) Ook een schoolloopbaan versnelling vanuit onze school is mogelijk.

1.4 Individueel aangepast curriculum (fase 3) 

Soms zijn de maatregelen uit fase 2 niet voldoende zijn om aan de onderwijsnoden van een individuele leerling tegemoet te komen. 

Dan zal de zorgcoördinator een MDO organiseren met de ouders, de klasleerkracht, het CLB, ON (en indien nodig directeur of PBD) over de aanpassingen die nodig zijn om de leerling mee te nemen in het gemeenschappelijk curriculum of om de leerling binnen de school een aangepast traject te laten lopen (IAC) met een verslag.  

Een IAC wordt steeds genoteerd in het schooleigen kindvolgsysteem. 

Sommige kinderen maken de overstap naar het B.O. De zorgcoördinator en het CLB bereiden deze overstap voor met de ouders en de leerling. 

Nieuwe leerlingen met een verslag B.O. worden ingeschreven onder ontbindende voorwaarden (60 dagen)

2. Handelingsgericht werken

In ons zorgbeleid komt het handelingsgericht werken (HGW Pamejier) als automatisme tot uiting. Omdat we dit niet telkens specifiek benoemen, lichten we hieronder kort toe hoe de zeven uitgangspunten plaatsvinden in onze zorg. 

• Doelgericht

We werken aan concrete doelen voor elk kind (specifieke onderwijsbehoeften of redelijke aanpassingen) Deze worden eerst afgetoetst bij alle partijen en nadien formeel genoteerd in een hiervoor specifiek ontwikkeld formulier in de volgfiche van elk kind. Dit is ook steeds terug te vinden in de agenda van de leerkracht. 

• Wisselwerking en afstemming

Er is voortdurend wisselwerking en afstemming tussen alle betrokken partijen. Dit kan informeel zijn (met ouders aan de schoolpoort of klasleerkracht in de leraarskamer), of formeel zijn (bv. met CLB  tijdens een MultiDisciplinairOverleg) Ook telefonische en email contacten met tussen leerkracht, zorgcoördinator, hulpverleners en ouders krijgen hierin een plaats.

• Onderwijsbehoeften van de leerling staan centraal

We stellen ons steeds de vraag: ‘Wat heeft deze leerling specifiek nodig’? We hebben een erg divers publiek op onze school en proberen hier gedifferentieerd mee om te gaan naar aanpak, aanbod, ondersteuning, instructies, opdrachten, materialen, leeractiviteiten en ook feedback toe.

• Leraren maken het verschil, ouders doen er evenzeer toe

We gaan ervan uit dat de klasleerkracht de spilfiguur is, ondersteund door verschillende leerkrachten van het zorgteam en bijgestaan door ouders die hun kind het best kennen. We staan graag op een lijn met elkaar. Alle neuzen in dezelfde richting.

• Positieve aspecten 

We verliezen het positieve van elke leerling niet uit het ook, en zoeken daarin steun en hulp. 

• De betrokkenen werken constructief samen

Leerkrachten, zorgcoördinator, zorgteam, CLB, ouders en ook leerlingen participeren actief en als partners.  Elk van deze participanten krijgt een plaats in het overleg. 

• Systematisch en transparant

We werken tijdens het overleg steeds volgens eenzelfde stramien, waarbij iedereen aan het woord komt en waarbij gezocht wordt naar duidelijke afspraken. We noteren (wie, wat, waar, en mogelijke evaluatie) deze afspraken tot uitwerking komen. We hebben hiervoor een formulier ontwikkeld wat structuur biedt aan dit stramien (in de volgfiche)

3. Communicatie

In ons zorgbeleid is communicatie erg belangrijk. 

De externe communicatie voeren we met ouders, externe hulpverleners, CLB en partners. De mogelijkheden werden in dit zorgbeleid reeds specifiek toegelicht bij elk onderdeel. 

Ook aan interne communicatie hechten we belang.

De leerkrachten kunnen steeds bij de zorgcoördinator terecht voor een gesprek. Ook deze informele contacten in onze school aan de klasdeur of in de leraarskamer zijn waardevol. De zorgcoördinator noteert dan een kattenbelletje om hier nadien ook gevolg te kunnen geven aan vragen of opmerkingen.  

Daarnaast zijn er de formele zorggesprekken, ze zijn een essentieel deel van een gedeeld zorgbeleid. 

Deze gesprekken worden ingeroosterd en nadien ook formeel genoteerd in het kindvolgsysteem. Zo bevat het dossier van elk kind verschillende verslagen, dit kan bv. gaan over een IHP Ondersteuning tot een verslag van het oudercontact, een opvolgingsverslag van een logopediste of een zorgplan met redelijke aanpassingen indien nodig. Ook beslissingen van de klassenraad, rapporten en dergelijke zijn hierin terug te vinden. We vinden het belangrijk dat elke betrokken leerkracht een kind goed kan opvolgen. 

Hieronder een overzicht van de formele gesprekken op onze school:

• Oudercontact

Elke periode (voor het lager gekoppeld aan de rapportperiode) is  er een formeel oudercontact. Hierin worden de leervorderingen en ook de leef- en leerhouding van elk individueel kind besproken met ouders. Voor kleuters is er een specifieke praathulp die leerkrachten gebruiken. Elke periode bevat een aantal vastgelegde gesprek items. 

• Zorgoverleg 

De klasleerkracht  bespreekt op regelmatige basis de leerlingen met specifieke (onderwijsbehoeften, samen met de zorgleraar of zorgcoördinator. Dat zorgoverleg wordt structureel ingeroosterd rond elke rapportperiode. Samen zoeken we naar een effectieve aanpak in de klas. Dit wordt kort genoteerd in de volgfiche van elk kind. 

• Multi Disciplinair Overleg (MDO) (over kinderen in fase 1, 2 en 3)

Het MDO is een formeel overleg en bestaat meestal uit de leraar, het zorgteam (zorgcoördinator, zorgleraar, directeur) ouders en eventueel de medewerker van het CLB. Dit is meestal voorafgegaan door een zorgoverleg tussen zorgcoördinator en klasleerkracht ter voorbereiding. De zorgcoördinator maakt hiervan een formeel verslag (met zorg- of IAC plan) in het kinddossier. 

• Klassenraad 

Einde schooljaar is er overleg over elk kind over de overgang naar het volgende schooljaar. 

• Overgangsgesprekken 

Op het einde van elk schooljaar houden we op De Kameleon overgangsgesprekken tussen leerkrachten. De directeur, zorgcoördinator en/of leraar met een GOK- of zorgopdracht (remediëring leerkracht) kan deelnemen aan dat overleg. Ook hiervan noteert de afsluitende leerkracht een bericht in het volgsysteem.